Khi lái xe ô tô trên đường, thì hệ thống phanh là nơi sẽ đảm bảo an toàn cho tính mạng của bạn. Và để nó hoạt động tốt, thì dầu phanh ô tô – hay một số nơi gọi là dầu thắng đĩa, là một thành phần vô cùng quan trọng để hệ thống phanh đạt được hiệu quả tốt nhất.
Vậy dầu phanh ô tô là gì? Những yếu tố nào trên xe báo hiệu thiếu dầu phanh? Hay vì sao chúng ta phải xả dầu thắng định kì? Sử dụng dầu thắng dot 4 hay dầu phanh dot3 sẽ tốt cho xe? Hãy cùng hãng dầu nhớt Fusito Việt Nam giải đáp những câu hỏi này nhé!
Dầu phanh ô tô là gì?
Dầu thắng là một loại dầu thủy lực được sử dụng trong các ứng dụng phanh thủy lực và ly hợp thủy lực trên xe. Nó có nhiệm vụ truyền lực thành áp suất và khuếch đại lực phanh. Nói một cách đơn giản, khi bạn đặt chân vào bàn đạp phanh, dầu phanh sẽ chuyển lực này thành áp suất tới phanh trước và phanh sau và dừng xe.
Vai Trò Của Dầu Phanh
Bàn đạp phanh được nhấn toàn bộ lực được khuếch đại và ép bởi chất lỏng phanh. Sau khi nhấn bàn đạp phanh, xi lanh chủ sẽ kích hoạt và buộc chất lỏng di chuyển qua các đường phanh và đến phanh của mọi bánh xe. Nếu xe của bạn hoạt động trên hệ thống phanh đĩa, một pít tông bên trong xi lanh chính sẽ đẩy chất lỏng có áp suất vào các pít tông của kẹp phanh.
Các piston này giúp má phanh ép vào rôto, dẫn đến ma sát. Lực tăng thêm này được sử dụng để dừng xe. Để phanh hoạt động trơn tru và tránh các bộ phận bị hao mòn, người đi xe cần có kiến thức về hệ thống xả nước của phanh, cũng như thay thế dầu phanh định kì.
>>> Đọc thêm: Những tiêu chí chọn Dầu Hộp Số phù hợp cho xe
Những điểm cốt yếu của dầu phanh
Hệ thống phanh là sự kết hợp của nhiều thành phần. Nhiều bộ phận được kết nối với đường dây hãm và ống mềm chịu trách nhiệm truyền và khuếch đại lực. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là phải có được dầu chất lượng và biết trước đầy đủ về chi phí thay thế dầu thắng để giúp phanh hoạt động tối ưu. Các vấn đề trong hệ thống phanh sẽ cản trở hoạt động của các bộ phận khác của xe hơi và trở thành mối lo ngại về an toàn.
Khi nói đến dầu phanh, hãy ghi nhớ những điều sau:
Chất Lượng Dầu thắng
Khi dầu phanh cũ đi, các chất bẩn sẽ tích tụ bên trong nó. Một số trong số đó là:
- Mảnh vỡ
- Hạt Kim loại
- Cao su vụn, chất tẩy rửa,…
- Và nhiều hơn nữa
Trong quá trình này, khả năng truyền áp suất của chất lỏng giảm, do đó giảm thiểu công suất dừng. Khi các chất bẩn tiếp tục xâm nhập vào bên trong hoạt động, nó sẽ cản trở hoạt động của hệ thống phanh thủy lực. Ngoài ra, gói phụ gia được thêm vào xe sẽ hoàn thiện theo thời gian.
Phụ Gia của dầu phanh
Gói phụ gia có chất ức chế ăn mòn, hợp chất chống gỉ và cân bằng độ pH được thêm vào chất lỏng có trong xi lanh chính. Chất lỏng này đi xa hơn để ngăn chặn sự xuống cấp của các bộ phận. Thay chất lỏng hiện có bằng chất lỏng mới để giúp phanh hoạt động trơn tru.
Ngăn Ngừa Độ Ẩm Tích Tụ
Chất lỏng phanh có bản chất là Hút ẩm, có nghĩa là chúng hấp thụ nước. Phanh tiếp xúc với các bộ phận của xe hơi và hơi ẩm là một trở ngại đối với những bộ phận này. Độ ẩm hấp thụ bởi phanh dẫn đến ăn mòn các bộ phận của nó, vì vậy nó phải được kiểm tra thường xuyên.
Những báo hiệu thiếu dầu phanh trên ô tô
Các dấu hiệu sau đây chỉ ra rõ ràng rằng đã đến lúc cần thay dầu phanh như sau:
Dầu Thắng Bị Rò Rỉ
Nếu bạn nghi ngờ sự rò rỉ của dầu phanh, hãy biết rằng đã đến lúc phải đổ đầy dầu mới vào xe kèm theo việc giảm lực phanh của đường phanh. Kiểm tra mức dầu phanh bằng cách nhìn vào bình chứa dầu phanh có trong khoang động cơ. Ngoài ra, hãy tham khảo sách hướng dẫn sử dụng xe hơi giúp xác định vị trí của bình chứa dầu phanh.
Chất Lỏng Phanh Bị Ô Nhiễm
Kiểm tra chất lỏng để tìm các màu như Vàng, Hổ phách, nâu nhạt và trong. Nếu bạn nhận thấy những màu này, hãy biết rằng dầu của bạn đã bị nhiễm bẩn và cần phải rửa sạch dầu phanh càng sớm càng tốt. Nó diễn ra khi dầu phanh bắt đầu lão hóa cao su, bụi hoặc các mảnh vụn tích tụ trong đường phanh. Tốt nhất là bạn nên đưa xe đến một thợ cơ khí có chuyên môn hoặc tự rửa hệ thống phanh .
Đạp Phanh thấy Mềm hơn bình thường
Ngay khi bạn đạp phanh, bạn sẽ nhận thấy rằng bàn đạp đã trở nên xốp; biết rằng đã đến lúc xả dầu phanh. Trong những tình huống như vậy, phanh sẽ không hoạt động như bạn mong đợi và có thể gây lo lắng cho sự an toàn của những người thân yêu của bạn.
Đèn ABS Chiếu Sáng
Đèn kiểm tra động cơ bắt đầu sáng khi cần xả chất lỏng trong xe của bạn. Các đèn này chỉ bật khi chất lượng dầu phanh bị xuống thấp.
Có những loại dầu phanh nào trên thị trường?
Trên thị trường hiện nay có những loại dầu phanh sau: DOT 3, DOT 4, DOT 5 và DOT 5.1. Chúng có kí hiệu DOT ở trước là bởi mỗi loại đều phải tuân theo những tiêu chuẩn kĩ thuật riêng biệt của Department of Transportation (DOT).
Những loại này lại dựa trên thành phần cấu tạo, theo 2 loại sau:
- DOT 3 , DOT 4 và DOT 5.1 dựa trên các hợp chất poly glycol.
- DOT 5, dựa trên Silicone.
Tại đây, DOT quy định hai phép thử tham chiếu đối với dầu phanh:
- Điểm sôi khô – điểm sôi của chất lỏng tươi
- Điểm sôi ướt –điểm sôi sau khi chất lỏng đã hấp thụ hơi ẩm (đại diện cho dầu phanh sau thời gian sử dụng trong một tình huống thực tế).
Dầu phanh gốc glycol bắt đầu hút ẩm kể từ khi nó được đưa vào hệ thống phanh thủy lực hoặc tiếp xúc với không khí. Chất lỏng thu hút hơi ẩm thông qua các lỗ cực nhỏ trong ống cao su, vòng đệm trước đây và tiếp xúc với không khí. Khi nước xâm nhập vào hệ thống, thay vì đọng lại ở các điểm thấp (chẳng hạn như thước cặp), do trọng lượng của nó so với dầu phanh, nó sẽ được phân tán ra toàn bộ dầu phanh.
Điều này giúp duy trì điểm sôi của toàn bộ dầu phanh cao hơn là có các vũng nước trong hệ thống sẽ sôi sớm hơn nhiều so với phần còn lại của dầu phanh. Để giải thích kĩ hơn, chúng ta đi vào chi tiết từng loại dầu phanh
Dầu phanh DOT3
DOT 3 là loại dầu không có thành phần vô cơ, silicone và hoàn toàn là chất được tổng hợp được sử dụng rộng rãi cho các bộ ly hợp và phanh. DOT 3 được tạo nên bởi hỗn hợp alcohol và glycerin. Loại dầu này dựa trên công nghệ polyethylene glycol ether cho hiệu suất cao.
- Ưu điểm chính của DOT 3 là nhiệt độ sôi cao, khiến nó an toàn, phù hợp và vẫn đạt hiệu suất cao khi áp suất phanh cao.
- Loại dầu này có thể chịu được nhiệt độ cao, lên đến 250°C mà không sôi và khi nhiệt độ thấp, dầu DOT 3 cũng không trở nên đặc quánh.
Hiện tượng các bộ phận cao su phồng lên khi sử dụng dầu DOT 3 là không nhiều, điều này giảm thiểu sự thất thoát và rò rỉ dầu. Nó cũng giúp tăng tuổi thọ cho các bộ phận. Loại dầu này phù hợp với các hệ thống ly hợp và phanh trong các phương tiện hiệu suất cao sử dụng trong công nghiệp, xe máy, xe 4WD và ô tô khách.
Dầu thắng DOT 4
Dầu phanh DOT 4 có thành phần chính là glycol ether và được bổ sung thêm các este borate giúp nâng cao hiệu suất và đặc biệt là điểm sôi ướt và khô. So sánh với DOT 3 thì DOT 4 có điểm sôi cao hơn và ổn định hơn. Tuy nhiên, khi hút ẩm thì độ sôi sẽ giảm mạnh hơn DOT 3. DOT 4 có điểm sôi ướt nhỏ nhất là 155°C và điểm sôi khô nhỏ nhất là 230°C tùy theo những tiêu chuẩn quy định.
- Nhiệt độ tối đa mà DOT 4 chịu được là 311°C và có độ nhớt 1800 cSt ở -40oC. Bạn chỉ nên dùng dầu DOT 4 nếu hệ thống phanh trên phương tiện của bạn ưu tiện loại này nhất hoặc hãng xe quy định.
Nếu sử dụng DOT 4, bạn nên bảo dưỡng hệ thống phanh khoảng 2 năm 1 lần để đảm bảo an toàn và hiệu suất. Tuổi thọ của hệ thống phanh sẽ giảm nếu dầu DOT 4 bị lẫn nước.
Dầu thắng DOT 5
Dầu phanh DOT 5 là loại dầu silicone . Nó đắt hơn các loại khác vì có độ sôi cao hơn, độ sôi khô lên tới 260 độ C. Hầu hết các rotor phanh đời mới đều mỏng và nhỏ, do vậy sẽ sinh ra nhiều nhiệt. DOT 5 chính là giải pháp cho vấn đề này vì có thể chịu được nhiệt độ cao.
Dầu DOT 5 không hút ẩm và không gây hại cho lớp sơn trên bề mặt. Nó hoạt động như 1 lớp bảo vệ hệ thống phanh khỏi ảnh hưởng của thời tiết. DOT 5 có thể thay thế DOT 3 và DOT 4 nhưng không nên trộn nó với loại khác. DOT 5 trở nên loãng hơn với nhiệt độ thấp, khoảng 900 cSt ở -40 độ C và độ nhớt cũng ổn định hơn trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt. Bên cạnh đó, DOT 5 thích hợp với tất cả các linh kiện trong hệ thống phanh thông thường hiện nay.
Dầu phanh DOT 5.1
Đây là loại ”nâng cấp” của DOT5. DOT 5.1 dựa trên glycol là sự kết hợp của este borat và polyalkylene glycol ether.
- Ưu điểm: Dầu phanh DOT 5.1 có nhiệt độ sôi khô và ướt cao hơn và cung cấp hiệu suất vượt trội. Bạn có thể trộn nó với tất cả các chất lỏng phanh dựa trên glycol, nhưng nó không tương thích với DOT 5.
- Về nhược điểm, DOT 5.1 sẽ hút nước, đắt hơn DOT 3 và DOT 4. Dầu phanh này cũng rất khó để tìm thấy nó là một số cửa hàng phụ tùng ô tô. Dầu thắng 5.1 không tương thích với DOT 5, tuyệt đối không trộn lẫn.
Lời kết
Như vậy qua bài viết này, hãng dầu nhớt Fusito Việt Nam đã phần nào giải đáp cho các bạn những thắc mắc xung quanh dầu phanh. Đây là một bộ phận rất quan trọng ảnh hưởng trục tiếp đến an toàn của người ngồi trên xe, vì vậy chúng ta nên kiểm tra dầu phanh thường xuyên, xả phanh định kì khi chất lượng bị ô nhiễm hoặc xuống thấp. Tôt nhất là nên đầu tư vào một bộ dầu phanh hợp lý và chất lượng hàng đầu để nâng cao hiệu suất của phanh và ngăn ngừa ăn mòn.
